مقدمه:
روش جوشكاری شامل مشخصات مواد و پارامترهای موثر بر فرایند جوشکاری میباشد. در واقع می توان با آن كیفیت یك قطعه را تضمین و روش مناسبی را برای کنترل قطعه تدوین کرد. روش جوشكاری، طراحی آن و آزمایشهای كنترل کیفی كه بر اساس این روش تأیید میشوند همگی میبایست بر اساس استاندارد تهیه شده و تعریف شده باشد. تهیه و طراحی WPS برای مشخص نمودن پارامترهای قطعه، الكترود یا سیم جوش مصرفی، فرایند جوشكاری، تنظیمات دستگاهی و... میباشد كه با استفاده از استاندارد AWS D1.1 و ASME- IX تهیه میگردد.
لازم به توضیح اینكه فرم مشخصات روش جوشكاری در QW-482 استانداردASME-IX میباشد.
تهیه و طراحی مشخصات روش جوشكاری(WPS)
برای تهیه WPS با توجه به استاندارد ASME-IX می بایست پاراگرافهای متعدد با توجه به شناخت كامل از وضعیت مورد نظر تهیه گردند.
1- مشخصات اولیه روش جوشكاری
در سربرگ WPS موارد ذیل میبایست تعیین گردند.
1-1- Project Name نام پروژه
2-1- Date تاریخ تنظیم
3-1- WPS No كد WPS
4-1- Revision No شماره بازبینی
5-1- Revision Date تاریخ بازبینی
6-1-Welding Process فرایند جوشكاری
7-1-Type نحوه جوشكاری( دستی- نیمه اتوماتیك- اتوماتیك )
8-1- Supporting PQR No كد گزارش كیفیت روش جوشكاری
2- اتصالات (Joints)
با توجه به فرایند جوشكاری مورد نظر از QW- 252 استاندارد ASME-IX استفاده و پاراگراف مربوطه مشخص میگردد.
1-2- طرح شیار (Groove Design)
V- Groove، U- Groove، Single- bevel، Double- bevel و موارد غیره مد نظر است.
معمولاً در این قسمت نوع اتصال ( Butt یا Fillet یا ...) و نفوذی (CJP) یا غیر نفوذی بودن نیز مشخص میگردد.
2-2- پشتبند (Backing)
پشت بند جهت جلوگیری ریزش مذاب از ناحیه پشت بند شیار جوش، تغییر در سرعت انجماد جوش، ممانعت از اكسیداسیون مذاب جوش و نفوذ كافی جوش میباشد. معمولاً از یك تسمه فلزی ( فولاد كربنی یا مسی)، فلاكس یا جریان گاز آرگون، نیتروژن یا Co2 استفاده میشود.
3-2- مواد و نوع پشت بند( Backing Material Type )
در صورت نیاز به پشت بند این قسمت میبایست تكمیل گردد. معمولاً شماره استاندارد نوع مواد مصرفی بر اساس استاندارد DIN یا بقیه استانداردها عنوان میگردد.
4-2- موارد اضافی (Other)
در این قسمت معمولاً شكل اتصال مورد نظر به همراه علائم و اعدادی همچون زاویه برش و آمادهسازی لبه ( پخ )، Root face، Root opening و... نمایش داده میشود. سعی می گردد در این مرحله Welding Sequence مراحل یا تناوب پاسهای جوشكاری نیز مشخص گردد.
3- فلزات پایه (Base Metal)
با توجه به QW-403 استاندارد ASME-IX این پاراگراف مشخص میگردد. پارامترهای فلزات پایه مصرفی تأثیر مستقیم در انتخاب فرایند جوشكاری، مراحل پاسهای جوشكاری، عملیات حرارتی و پیشگرم و پسگرم و نحوه آمادهسازی قطعات ( پخ ) و 000 دارد.
1-3- عدد مشخصه P ( P.No )
نوع فلزات پایه توسط P.No مشخص میگردد. كه این دستهبندی در استاندارد ASME-IX قسمت QW- 422 عنوان شده است.
2-3- عدد مشخصه G ( Group. No)
در صورت نیاز به آزمایش ضربه كه فلزات پایه بخصوصی نیاز به این آزمایش كیفی دارند نیز میبایست تكمیل گردد. اساس دسته بندی در Group. No جوشپذیری ، تركیب آلیاژ و خواص مكانیكی می باشد.
3-3- محدوده ضخامت ( Thickness Range )
4-3- محدوده قطر لوله (Pip Dia.Range)
قطر لوله مصرفی در صورتیكه قطعه مورد نظر لوله باشد در این قسمت نوشته میشود. قطر خارجی لوله با علامت O.Dو قطر داخلی آن با علامت I.D مشخص میشود.
5-3- موارد دیگر (Other)
در صورت نیاز به ذكر نكات دیگری كه مربوط به فلزات پایه است در این قسمت موارد ذكر میگردد.
موارد همچون اندازه جوش گوشه (fillet)و …
4- سیم جوشها (Filler Metals)
جهت انتخاب شباهت بین فلز جوش و فلز پایه از جدول ضمیمه (4-3) برای انتخاب الكترود استفاده میشود. در این جدول سیم جوش و فلاكس سازگار با فلز پایه به ازای فرایندهای مختلف جوشكاری آمده است.
در صورت استفاده از الکترود دستی برای جوشکاری باید نوع الکترود (E6013), قطر و نوع روکش مشخص شود.
در صورت استفاده از جوشکاری تحت گاز محافظ نوع سیم, نوع گاز و دبی گاز بایستی مشخص شود.
در صورت استفاده از فرآیند زیر پودری, نوع سیم, قطر آن و نوع پودر بایستی مشخص شود.
الكترودها میبایست قبل از مصرف خشك شوند. الكترودهای كلاس AWS A5.1 به منظور عدم جذب هیدروژن توسط روكش باید كاملاً عایق بستهبندی میشوند. در صورت باز شدن روكش عایق این الكترودها لازمست تا قبل از مصرف طبق دستورالعمل 2ساعت حدود 250 سانتیگراد پیشگرم و خشك شوند. الكترودهای فلاكس AWS A5.5 روكش كم هیدروژنی دارند از این رو میبایست قبل از مصرف اینگونه الكترودها طبق دستورالعمل سازنده آن خشك گردند. بهتر است تمامی الكترودها به محض باز شدن بسته بندی قبل از مصرف در خشككن با حداقل دمای 120 درجه سانتیگراد نگهداری شوند. جدول ذیل ماكزیمم زمان خروج الكترودها از خشك كن الكترودها در ستون A را نشان میدهد كه نباید بیش از این زمان باشد. در صورتیكه الكترودی در محدوده زمانی ستون B قرار گرفت، الكترودی كه با شرایط جدول 5 سازگار باشد لازم نیست بیش از یك بار خشك شود. الكترودهای خیسشده به هیچ وجه قابل استفاده نمیباشد. در صورت تمایل خریدار برگه تأییدیه(Certificate) برای محصول اجباری میباشد.
(Table 9) AWS A5.5
زمان مجاز در اتمسفر قرار گرفتن الكترودهای كم هیدروژن
Column B(hours) |
Column A(hours) |
Electrode |
Over 4 to 10 Max |
4 Max |
|
Over 4 to 10 Max Over 4 to 10 Max Over 4 to 10 Max Over 4 to 10 Max Over 4 to 10 Max |
4 Max 2 Max 1Max 1-2 Max 1-2 Max |
E30XX E90XX E100XX E110XX |
1-4- عدد F (F.No)
F.No جهت دستهبندی الكترودهای مصرفی میباشد كه در QW-432 استاندارد ASME آمده است.
در جدول زیر F.No آلیاژهای مختلف نشان داده شده است.
نوع آلیاژ سیم جوش |
F.No |
QW |
آلیاژهای فولادی |
1-6 |
432.1 |
آاومینیوم و آلیاژهای پایه Al |
21-24 |
432.2 |
مس و آلیاژهای پایه Cu |
31-37 |
432.3 |
نیكل و آلیاژهای پایه Ni |
41-45 |
432.4 |
تیتانیوم و آلیاژهای پایه Ti |
51 |
432.5 |
زیركونیم و آلیاژهای پایه Zr |
61 |
432.6 |
آلیاژهای روكشكاری و سختكاری سطحی |
71-72 |
432.7 |
2-4- آنالیز فلز جوش یا عدد A (A.No)
A.No در مورد آلیاژهای آهنی كاربرد داشته و آنالیز جوش در هر فرایند میبایست به روش ذیل محاسبه و سپس بر اساس جدول QW-442، A.No مشخص شده و در WPS عنوان گردد.
الف- برای SMAW، یا آزمایشی برای تشخیص آنالیز جوش انجام پذیرد یا بر اساس مدارك كیفیت جوش سازنده آنالیز ارائه شده مورد قبول میباشد.
ب: برای GMAW، یا از مشخصات ارائه شده توسط سازنده و یا با شرایط مشابه استاندارد و نمونه آنالیز تهیه میشود. در هر دو صورت گاز محافظ باید مورد استفاده در فرایند باشد.
ج- برای SAW نیز یا از مشخصات سازنده تحت شرایط استفاده از فلاكس مشابه فرایند اجرایی استفاده میشود و یا تحت شرایط كاری نمونهآنالیز تهیه میشود.
3-4- شماره مشخصات (Spec. No.( SFA) )
تعداد زیادی از شماره مشخصات سیم جوش توسط AWS تعیین گردیده است. این تقسیمبندی در QW-432 در ASME با پیشوند SF همراه است. شماره مشخصات انواع سیم جوشها بر اساس AWS در ذیل آمده است:
شماره مشخصات |
نوع سیم جوش |
A5.3 |
مشخصات الكترودهای جوشكاری قوسی آلومینیوم و آلیاژهای آلومینیومی |
A5.10 |
مشخصات سیم جوش و الكترود لخت برای جوشكاری آلومینیوم و آلیاژهای آن |
A5.17 |
مشخصات الكترودهای لخت فولاد كربنی و فلاكس برای SAW |
A5.23 |
مشخصات الكترودهای لخت فولاد كم آلیاژی و فلاكس برای SAW |
A5.8 |
مشخصات سیم جوش لحیمكاری Brazing |
A5.15 |
مشخصات سیم جوشها و الكترودهای روكشدار جوشكاری چدن |
A5.21 |
مشخصات الكترودها و سیم جوش های روكش كردن كامپوزیت |
A5.6 |
مشخصات الكترودهای روپوشدار مس و آلیاژهای آن |
A5.7 |
مشخصات سیم جوش و الكترودهای لخت مس و آلیاژهای آن |
A5.4 |
مشخصات الكترودهای روكش دار فولاد زنگ نزن كروم دار و كروم نیكل |
A5.9 |
مشخصات سیم جوش لخت فولاد زنگ نزن كروم دار و كروم نیكلی و همچنین سیم جوشها و الكترودهای لایه لایه، كامپوزیت و توپر |
A5.22 |
مشخصات الكترودهای تو پودری فولاد زنگ نزن كروم دار و كروم نیكل |
A5.5 |
مشخصات الكترودهای روكشدار فولاد كم آلیاژ ویژه جوشكاری قوس |
A5.19 |
مشخصات سیم جوش الكترودهای لخت آلیاژهای منیزیم |
A5.1 |
مشخصات الكترودهای جوشكاری قوسی فولاد معمولی |
A5.20 |
مشخصات الكترودهای تو پودری فولاد معمولی ویژه جوشكاری قوسی |
A5.18 |
مشخصات الكترودهای فولاد معمولی ویژه GMAW |
A5.14 |
مشخصات سیم جوش و الكترودهای لخت نیكل و آلیاژهای آن |
A5.11 |
مشخصات الكترودهای روكشدار نیكل و آلیاژهای آن |
A5.13 |
مشخصات الكترودهای روكش دادن سطحی |
A5.16 |
مشخصات سیم جوش و الكترودهای تیتانیوم و آلیاژهای آن |
A5.12 |
مشخصات الكترودها و سیم جوش لخت جوشكاری TIG |
A5.24 |
مشخصات الكترودها و سیم جوش لخت جوشكاری زیركونیم و آلیاژهای آن |
در صورت عدم وجود SAF میتوان نام تجاری الكترود را ذكر كرد.
4-4- شماره كلاس و استاندارد الكترود( AWS.No (CLASS))
حرف E مخفف كلمه الكترود جوشكاری قوس الكتریكی است . سیستم شمارهگذاری بر اساس AWS یك عدد 4 یا 5 رقمی میباشد كه پس از حرف E عنوان میگردد. در جداول ذیل اطلاعات مربوط به اعداد ذكر شده پس از حرف E آمده است.
مثال |
دلیل كاربرد |
رقم |
E-60XX = 4200 E-110XX = 7700 |
حداقل مقاومت كششی |
2 یا 3 رقم اول |
E-XX1X (F-H-OH-V) E-XX2X (F-H) E-XX3X (F) |
وضعیت اجرایی جوشكاری |
رقم بعدی |
موارد در جدول ذیل اشاره شده است |
نوع جریان، نوع گل جوشكاری، نوع قوس، عمق نفوذ، وجود پودر آهن در روكش |
رقم آخر |
مثال |
دلیل كاربرد |
رقم |
E-60XX = 4200 E-110XX = 7700 |
حداقل مقاومت كششی |
2 یا 3 رقم اول |
E-XX1X (F-H-OH-V) E-XX2X (F-H) E-XX3X (F) |
وضعیت اجرایی جوشكاری |
رقم بعدی |
موارد در جدول ذیل اشاره شده است |
نوع جریان، نوع گل جوشكاری، نوع قوس، عمق نفوذ، وجود پودر آهن در روكش |
رقم آخر |
DCSP = جریان یكسو- قطبیت مستقیم
DCRP = جریان یكسو- قطبیت معكوس
A.C = جریان متناوب
5-4- سایز الكترود (Size Of Electrode )
ضخامت جوش مورد نیاز، حالات جوشكاری مورد نیاز، ضخامت ورق مصرفی و طرح اتصال جوش و ... از عوامل تعیینكننده سایز الكترود هستند. قاعدتاً برای جوشهای نفوذی كه دسترسی به پشت جوش جهت جوشكاری امكانپذیر نیست. از الكترودهای 3.25 یا 4 میلیمتر برای پاس اول و الكترودهای با قطر 5 میلیمتر برای پاسهای بعدی استفاده میگردد. در صورت داشتن پشتبند میتوان پاس یك را با الكترود 5 میلیمتری نیز جوشكاری كرد. برای الكترودهای كم هیدروژن معمولاً برای جوشكاری عمودی و بالای سر قطرها 3.25 و 4 میلیمترو برای جوشكاریهای تخت و افقی قطر 5 میلیمتر استفاده میگردد.
6-4- سایز سیم جوش(Size Of Filler )
نرخ ذوب و میزان ضخامت جوش مورد نیاز از موارد انتخاب سایز سیم جوش میباشد.
7-4- كلاس فلاكس الكترود ( Electrode- Flux(Class) )
انواع كلاس فلاكس الكترود در جدول ذیل آمده است.
كلاس فلاكس الكترود |
مشخصات |
سلولزی |
ماده اصلی مواد سلولزی بوده و بالاترین عمق نفوذ را در بین الكترودها دارا مییاشد بدلیل پایین بودن مواد یونیزه شونده در آنها از جریان DC استفاده میشود. |
روتیلی |
مقدار زیاد اكسید تیتانیم و مقداری سدیم و پتاسیم- قوس آرام و نفوذ متوسط- حساسیت كم نسبت به رطوبت ، پاششكم. |
روتیلی- قلیایی |
میزان Tio2 پوشش كمتر- خواص خوب جوشكاری روتیلی بعلاوه كیفیت خوب فلز جوش الكترودهای قلیایی- برای حالات افقی- عمودی مصرف |
اسیدی |
پوشش ضخیم و سرباره حجیم- دارای اكسیدهای كمپلكس آهن و منگنز- نفوذ پایین |
اكسیدی |
پوشش ضخیم- دارای اكسیدهای كمپلكس آهن و منگنز بعلاوه مقدار زیادی اكسیدآهن و اكسید منگنز. |
قلیایی |
دارای اكسیدهای قلیایی Cao ، Mgo و كمی Tio2 - بهترین كیفیت فلز جوش را بین الكترودها دارا میباشند. |
8-4- وصلههای مصرف شونده (Consumable Insert)
به منظور حفظ مشخصات طرح اتصال گاهاً از وصلههایی استفاده میشود كه بعضاً مصرف شونده هستند و بعداً در میان جوش قرار میگیرند كه مشخصات آن در AWS داده شده است.
9-4- موارد دیگر(Other)
در صورت تعدد تعداد الكترودها مشخصات با نام تجاری آنها ذكر میگردد.
5- وضعیت جوشكاری(Position)
بر اساس (QW-405) ASME وضعیتهای تخت (Flat)، افقی (Horizental)، عمودی (Vertical) و بالای سر (Overhead)
كدهای ذیل جهت درج در WPS الزامی میباشد.
جوشكاری شیاری ورق |
جوشكاری شیاری لوله |
جوشكاریگوشهایورق |
جوشكاریگوشهایلوله |
||||
وضعیت |
علامت |
وضعیت |
علامت |
وضعیت |
علامت |
وضعیت |
علامت |
تخت |
1G |
چرخشافقی لوله |
1G |
تخت |
1F |
لوله مورب با چرخش |
1F |
افقی |
2G |
لوله در حالتعمودی |
2G |
افقی |
2F |
لوله ثابت عمودی |
2F |
عمودی |
3G |
لولهافقیثابت |
5G |
عمودی |
3F |
لولهافقیبا چرخش |
2FR |
بالای سر |
4G |
لوله مورب ثابت |
6G |
بالای سر |
4F |
لوله عمودی جوشبالایسر |
4F |
1-5- وضعیت شیار (Position Of Groove)
دو ستون سمت راست جدول ارائه شده در بالا نشانگر وضعیت شیار میباشند.
2-5- سمت پیشرفت جوشكاری (Progression)
معمولاً از اصطلاحات ذیل استفاده میشود.
- سر بالا Upward Or Uphill
- سرپایین Downword Or Downhill
- چپ به راست (Left To Right ( L R
- راست به چپ R L ) Left To Right)
3-5- موارد دیگر (Other)
مشخصات وضعیت جوش گوشه را میتوان در این قسمت عنوان نمود.
6- پیشگرمایش ( Preheat)
پیشگرم كردن جهت كاهش گرادیان حرارتی، كاهش ایجاد ترك و پیچیدگی قطعه مورد نیاز میباشد. دمای پیشگرم و دمای بین پاسی از نكات مهم بوده و توسط گچهای حرارتی كنترل میگردند. با كنترل حرارت حوضچه مذاب و دمای اطراف آن میتوان از تشكیل فازهای ناخواسته جلوگیری نمود. جوشكاری ننمودن در محیط كمتر از -18 درجه سانتیگراد و پیشگرم ثابت در فاصله حداقل 76mm = 3 in از محل جوشكاری و رعایت دمای بین پاسی بطوریكه حداقل دمای پیشگرم را دارا باشد از نكات مهم جوشكاری است.
1-6- درجه حرارت پیشگرم (Preheat Temp )
میزان درجه حرارت مورد نیاز جهت پیشگرم در جدول ضمائمTable 3.2 داده شده است. كه به جنس و ضخامت قطعه بستگی دارد.
2-6- درجه حرارت بین پاسی ( Interpass Temp)
درجه حرارت بین پاسی نیز از Table 4.2 بدست میآید.
3-6- نگهداری پیشگرم ( Preheat Maintenance )
مدت زمان نگهداری در دمای پیشگرم میباشد.
4-6- موارد دیگر ( Other )
مواردی كه نیاز به توضیح دارند در این قسمت بیان میشوند.
7- عملیات حرارتی پس از جوشكاری( تنشزدایی) (Postweld Heat Treatment)
با توجه به QW-407 استاندارد ASMEمیتوان عملیات حرارتی پس از جوشكاری موادی كه P.No آنها عبارت است از 1-3-4-5-6-9-10-11 میباشد به شرح ذیل تقسیمبندی نمود:
الف- بدون PWHT
ب- PWHT بالای درجه بحرانی بالای (مانند نرمالهكردن)
ج- PWHT بالای درجه حرارت بحرانی بالایی به همراه عملیات حرارتی ثانویه زیر درجهحرارت بحرانی پایین ( مانند كوئنچ- تمپر)
ه- PWHT بدون ذكر محدوده درجه حرارتی مشخص
1-7- درجه حرارت ( Temperature )
معمولاً با توجه به رایج بودن عملیات حرارتی برای حالت (ب) یعنی زیر درجه حرارت بحرانی پایینی، تقسیمبندی زیر برای این حالت صورت میپذیرد:
در مورد فولادهای كوئنچ تمپر حداكثر ( 1100º F) 590 درجه سانتیگراد.
برای سایر فولادها در محدوده (1100-1200ºF) 650 درجه سانتیگراد.
درجه حرارت كوره به هنگام قرار دادن نمونه در آن باید از (600º F) 315 درجه سانتیگراد بیشتر باشد.
2-7- زمان نگهداری (Time Range)
زمان لازم جهت تنش زدایی بسته به هر اینچ ضخامت قطعه تغییر میكند. معمولاً در مورد فولادهای كوئنچ تمپر ،درجه حرارت كمتر از دیگر فولادها اختیار میشود لذا باید زمان تنش زدایی افزایش یابد. درجداول ذیل حداقل زمان نگهداری در كوره تنش زدایی فولادهای غیركونچ تمپر و میزان افزایش زمان نگهداری به ازای كاهش درجه حرارت آمده است:
در حین گرم كردن اختلاف دمای دو قسمت از قطعه به فاصله 4.6mm نباید از 140 درجه سانتیگراد تجاوز نماید.
در حین نگهداری در درجه حرارت تنشزدایی اختلاف دمای هیچ دو نقطهای از قطعه نباید از 830 درجه سانتیگراد تجاوز نماید.
برای تنشزدایی لولهها، مخزنها و اشكال دوار با استفاده از كه در آن D قطر لوله بر حسب میلیمتر است ضخامت معادل مقطع محاسبه شده و پس از مقایسه بیشترین ضخامت مقطع حقیقی قطعه با مقدار فوق الذكر ، زمان نگهداری و نرخ گرمایش وسرمایش بدست میآید.
حداكثر ضخامت مقطع X 2in(51mm) |
1/4 in- 2 in (6.4mm-51mm) |
X 1/4in(6.4mm) |
زمان نگهداری 2.15 |
1hr/in |
15min |
میزان كاهش دما C(F) |
28(50) |
56(100) |
84(150) |
112(200) |
حداقل نگهداری به ازای هر اینچ |
2 |
3 |
5 |
10 |
3-7- موارد دیگر( Other)
مواردی همچون نوع كوره و گراف عملیات حرارتی را میتوان ذكركرد
8- گاز ( Gas)
بر اساس QW-408 استاندارد ASME تكمیل میگردد.
1-8- نوع گاز محافظ ( Shielding Gas)
نوع گاز همچون Ar و Co2 یا میكس، نیتروژن ذكر میگردد. در صورتیكه از تكنیك دمش گاز جهت حفاظت پشت شیار جوش استفاده می گردد، الزامی است .
در فرایندهای جوشكاری با سوخت گازی (OFW)یا Oxy Fuel Weldingنوع سوخت (اكسیژن،اكسی استیلن ،بوتان یامخلوط اكسیژن و اكسی استیلن ) ذكر میگردد.
2-8- در صد تركیب مخلوط گاز (Percent Composition Mixture Gas )
در صد مخلوط گاز یا خلوص آن در این قسمت ضروری است .
3-8- نرخ جریان گاز (Flow Rate )
4-8-گاز محافظ پشتی (Gas Backing )
گاز محافظی كه از پشت بر شیار جوش دمیده میشوددر این قسمت ذكر می گردند .
5-8- تركیب گازمحافظ كمكی (Trailing Shielding Gas Composition )
در صورت استفاده در این قسمت ذكر میگردد .
6-8- موارد دیگر (Other )
در صورت نیاز به اطلاعات دیگر در این قسمت ذكر میگردد.
9- مشخصات الكتریكی (Electrical Characteristic )
تغییر در نوع و قطبیت جریان الكتریكی موجب تغییر در كیفیت جوش میگرددكه یكی از عوامل موثر به میزان گرمای ورودی میباشد .
1-9- نوع جریان مستقیم با متناوب (Current A.C Or D.C)
در صورت استفاده از جریان D.C نشان دادن قطبیت جریان لازم است . شروع قوس باA.C مشكل می باشد و در فرایندهای همچون (TIG ) كه شروع قوس مشكلی ندارد از A.Cاستفاده می شود .
2-9- قطبیت (Polarity)
معمولاً در نوع الكترود مثبت عمق نفوذ جوش بیشتر خواهد بود .
علائم اختصاری قطبیتها به شرح ذیل می باشند .
اتصال الكترود به قطب مثبت در جریان مستقیم ( پلاریته معكوس)
DCEP= Direct current Electrode Position
اتصال الكترود به قطب منفی در جریان مستقیم ( پلاریته مستقیم)
DCEN= Direct Current Electrode Negative
3-9- شدت جریان (Ampers Range)
با توجه به نوع فرایند، قطر الكترود، میزان نفوذ جوش مورد نظر و شدت جریان انتخاب میگردد. شدت جریان مورد نیاز
در فرایندهای مختلف جوشكاری در جدول ذیل ذكر شده است:
فرایند جوشكاری |
قطر الكترود |
آمپر |
فرایند جوشكاری |
قطر الكترود |
آمپر |
SMAW |
1.5mm |
25-60 |
SAW |
1.6mm |
250-370 |
SMAW |
2 |
35-80 |
SAW |
2 |
325-500 |
SMAW |
2.5 |
50-120 |
SAW |
3.2 |
400-650 |
SMAW |
3.25 |
85-180 |
SAW |
4 |
475-850 |
SMAW |
4 |
110-320 |
SAW |
4.8 |
700-950 |
SMAW |
5 |
150-400 |
SAW |
5.6 |
850-1200 |
SMAW |
6 |
210-500 |
SAW |
6.2 |
1100-1500 |
SMAW |
8 |
300-600 |
SAW |
7.9 |
1500-2000 |
4-9- ولتاژ Volts (Range)
ولتاژ دستگاه معمولا در صورت مدار باز اندازه گیری میشود . دستگاههای جوشكاری با الكترود دستی در اقسام مختلفV 20-24 و 50-60 V موجود هستند. دستگاههای زیر پودری با 30-40 V كار میكنند.
5-9- موارد دیگر (Other)
موارد مورد نیاز دیگر در این قسمت ذكر میگردند .
10-تكنیك و روش كار (Technique)
در QW-410 استاندارد ASME عنوان شده است.
1-10- گروه زنجیری یا موجی(String Or Wave Bead)
در صورت نیاز به سرعت بیشتر از گروه زنجیری استفاده میشود.
2-10- سایز كلاهك، نازل یا سوراخ عبور گاز( Orifice Or Gas Cup Size )
میبایست سایز نازل مورد استفاده ذكر گردد.
3-10- تمیزكاری اولیه و بین پاسی ( برس زدن، سنگزدن،.... )
Initial & Interpass Cleaning ( Brushing- Grinding- etc) میبایست نحوه كاربرد عنوان گردد.
4-10- روش برداشتن پشت جوش ( Method Of Backgouging )
به روشهای متعدد پشت اولین پاس جوش میتواند برداشته شود. الكترود كربنی جهت ایجاد قوس، شعله اكسیاستیلن و سنگ زدن.
5-10- نوسان (Oscillation)
پارامترهای موثر بر حركت نوسانی الكترود در ماشینها در این قسمت مطرح است.
6-10- محدوده فاصله تماس لوله با كار (Contact Tube To Work Distance )
در فرایندهای جوشكاری SAW- GMAW فاصله بین نازل نگهدارنده الكترود جوش با قطعه كار را بیان میكند ( طول موثر الكترود ).
7-10- جوش تك پاسی یا چند پاسی در هر طرف( Multiple Or Singlepass Perside )
عنوان تك یا چند پاس در این قسمت كافی میباشد.
8-10- الكترودهای تكی یا چند تایی (Multiple Or Single Electrode)
در این قسمت تعدد الكترودها ذكر میگردد.
9-10- سرعت حركت ( Travel Speed )
ذكر سرعت كم، نرمال یا زیاد یا به صورت محاسباتی در این قسمت الزامی میباشد.
10-10- موارددیگر ( Other )
در صورت نیاز به اطلاعات اضافی در این قسمت بیان میگردد.
منبع: انجمن صنفی مهندسان جوش